Ümumi məqamlar

• XOAX-ın (xronik obstruktiv ağciyər xəstəliyinin) kəskinləşməsi daha çox infeksiya (virus və ya bakteriya) səbəbindən baş verir. 
• Differensial diaqnostika: pnevmoniya, ürək çatışmazlığının kəskin dekompensasiyası, ağ ciyər emboliyası, pnevmotoraks

 

Kliniki əlamətlər

Əsas simptomlar: təngənəfəsliyin artması, öskürək, bəlğəmin gətirilməsi

 

Diaqnostik testlər

• Nəbz oksimetriyası ilə xəstənin saturasiyası monitorinq edilməlidir
• Arterial qandan qazların təyin edilməsi mühüm addımdır
• Döşün roentgen görüntüsü əldə edilməlidir və pnevmoniya, ürək çatışmazlığı və pnevmotoraks istisna edilməlidir. 
• QÜA, elektrolitlər və böyrək funksiyasını müəyyən etmək üçün laborator analizlər əldə edilməlidir. 
• EKQ əldə olunmalıdır.

 

Farmakoterapiya

• Əlavə oksigenin verilməsi kəskin terapiyanın mühüm komponenti hesab edlir. Oksigenin verilməsi ilə aşağıdakı hədəflərə nail olmaq tələb olunur: arteriyal qanda oksigenin parsial təzyiqinin (PaO2) 60-70 mm c.s. və oksihemoqlobinin saturasiyasının 90-94% olması. Yüksək FiO2 adətən tələb olunmur və hiperkapniyaya səbəb ola bilər (əgər xəstənin yüksək FiO2-ya ehtiyacı müşahidə edilirisə, bu zaman XOAX-la yanaşı digər alternativ diaqnozlar istisna edilməlidir (məs., ağ ciyər arteriyasının emboliyası). 
• İnqalyasiyalı beta aqonist (məs., albuterol 2.5 mq nebulayzer vasitəsilə)
• İnqalyasiyalı antixolinerqik preparat (məs., ipratropium 500 mikroqram nebulayzerlə)
• Sistem steroidlər (məs., metilprednizolon 60 mq IV)
• Antibiotik terapiyası: Levofloksasin (750 mq IV) və ya ehtimal edilən patogendən asılı olaraq müvafiq alternativ antibiotik (burada psevdomonas infeksiyası, MRSA və həmçinin rezistentlik də nəzərə alınmalıdır)

 

QİPTV (qeyri-invaziv pozitiv təzyiqli ventilyasiya)

• Orta və ağır dərəcəli kəskinləşmə hallarında məqsədə uyğundur
• Əgər təcili və ya təxirəsalınmaz intubasiyaya ehtiyac yoxdursa
• QİPTV-ya əks göstərişlər: mental statusun ağır dərəcədə pozulması, ağız suyunun təmizlənməsində çətinlik çəkən və aspirasiya riski yüksək olan xəstələr
• İlkin olaraq QİPTV aşağıdakı kimi tətbiq edilir: inspiratory təzyiq 8 sm H2O (15 sm H2O-dək qaldırıla bilər) və ekspirator təzyiq 3 sm H2O.

 

Monitorinq və ilkin müdaxilələr

• Oksigenin saturasiyası, ürək ritmi və həyat göstəricilərinin davamlı monitorinqi aparılmalıdır
• İki periferik venoz kateter qoyulmalıdır

  

Endotraxeal intubasiya

• Farmakoterapiya və qeyri-invaziv ventilyasiyanın tətbiqi ilə respirator çatışmazlığın aradan qaldırılmaması və ya qeyri-invaziv ventilyasiyaya əks-göstəriş olduqda, xəstənin intubasiyası təmin edilməlidir.

  

Xəstənin yerləşdirilməsi

Xəstənin hospitalizasiya olunmasına təsir edən meyarlar: 

• Yüksək riskli yanaşı xəstəlikləri olan xəstələr (pnevmoniya, ürək aritmiyası, ürək çatışmazlığı, diabet, böyrək və qaraciyər çatışmazlığı) 
• İlkin terapiya nəticəsində simptomların yaxşılaşmaması
• Təngənəfəsliyin artması
• Qida qəbul etmə və ya yuxuya getməkdə ciddi çətinliklərin olması 
• Hipoksemiya və ya hiperkapniyanın pisləşməsi.